Версія для слабавідушчыхПрэс-рэліз “14 кастрычніка – Рэспубліканскі дзень маці”.
14 кастрычніка ў беларускіх сем’ях традыцыйна адзначаюць Дзень маці – свята, да якога ніхто не можа застацца абыякавым, у якое віншуюць жанчын, якія сталі маці і дабіліся поспехаў у выхаванні дзяцей.
Дзень маці сталі святкаваць параўнальна нядаўна. Хоць немагчыма паспрачацца з тым, што гэтае свята – свята вечнасці: з пакалення ў пакаленне для кожнага чалавека маці – самы галоўны чалавек у жыцці.
Гісторыя свята Дзень маці сыходзіць каранямі ў рэлігійнае свята – Пакроў Прасвятой Багародзіцы, ва ўсіх праваслаўных цэрквах у гэты дзень праводзіцца святочнае богаслужэнне. Лічыцца, што ў 910 годзе ў Іерусаліме цудоўным чынам Багародзіца явіла сябе, падчас набажэнства многія людзі ўбачылі ў небе Маці Божую, якая пакрывала ўсіх, хто моліцца шырокім белым покрывам (або покрывам), імкнучыся абараніць усіх дзяцей божых. Менавіта таму Дзень маці ў Беларусі прымеркаваны да такога важнага ў праваслаўнай рэлігійнай традыцыі свята.
Ахова здароўя жанчын і дзяцей, абарона мацярынства з’яўляюцца адной з асноўных задач дзяржаўнай палітыкі, прыярытэтам у ахове здароўя, якая мае асаблівае значэнне ў фарміраванні здароўя нацыі. Пацвярджэннем прэстыжу мацярынства з’яўляецца прадстаўленне найбольш дастойных шматдзетных маці да ўзнагароджання дзяржаўнай узнагародай Рэспублікі Беларусь – ордэнам Маці (гэты высокі знак мацярынскай доблесці быў заснаваны ўказам Прэзідэнта РБ у 1995 годзе).
У апошнія гады ў Рэспубліцы Беларусь нямала зроблена для павышэння ўзроўню сацыяльнай і медыцынскай абароненасці маці.
Развіццё сістэмы падтрымкі сем’яў з дзецьмі прадугледжана Праграмай сацыяльна-эканамічнага развіцця Рэспублікі Беларусь на 2021-2025 гады. Паспяхова рэалізуецца Дзяржаўная праграма “Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека” на 2021 – 2025 гады. Ажыццёўлена распрацоўка мер па ўмацаванні рэпрадуктыўнага здароўя, фарміраванні культуры здаровага ладу жыцця і здароўезберажэння.
Удасканальваецца сістэма падтрымкі сем’яў з дзецьмі, паляпшэнне ўмоў іх жыццядзейнасці, умацаванне інстытута сям’і з акцэнтам падтрымкі мацярынства, бацькоўства, дзяцінства, прапаганды сямейных каштоўнасцей. Рэалізуецца Нацыянальны план дзеянняў па забеспячэнні гендэрнай роўнасці ў Рэспубліцы Беларусь на 2021-2025 гады, праводзіцца ўмацаванне службы планавання сям’і.
У сучасным грамадстве праблема бясплоддзя з’яўляецца найболей актуальнай. Удзельная вага бясплоддзя ў нашай краіне складае 14 працэнтаў. Ёсць прамая сувязь з узростам, гінекалагічным анамнезам і станам рэпрадуктыўнага здароўя і жанчын і мужчын. Ажыццяўляецца падтрымка шлюбным парам, якія пакутуюць бясплоддзем, для правядзення экстракарпаральнага апладнення. У выкананне Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 18.05.2020 № 171 адна спроба экстракарпаральнага апладнення прадастаўляецца бясплатна выключна шлюбным парам пры наступных умовах: наяўнасць медыцынскіх паказанняў і адсутнасць медыцынскіх супрацьпаказанняў, вызначаных Міністэрствам аховы здароўя; адсутнасць медыцынскіх паказанняў да выкарыстання донарскіх палавых клетак; наяўнасць у сужэнцаў грамадзянства Рэспублікі Беларусь; узрост жонкі да 40 гадоў.
Выкананне бясплатна адной спробы экстракарпаральнага апладнення ажыццяўляецца ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя – у дзяржаўнай установе «Рэспубліканскі навукова-практычны цэнтр «Маці і дзіця», ва ўстанове аховы здароўя «Гарадскі клінічны радзільны дом №2 г. Мінска», ва ўстанове «Гомельскі абласны дыягнастычны медыка- генетычны цэнтр з кансультацыяй “Шлюб і сям’я”.
У 2021 годзе бясплатна спроба экстракарпаральнага апладнення выканана 885 шлюбным парам, за 1 паўгоддзе 2022 года – 1002 шлюбным парам. Эфектыўнасць прымянення бясплатнай адной спробы экстракарпаральнага апладнення ў дзяржаўных арганізацыях аховы здароўя склала больш як 33 працэнты. За 2021 год выдаткі на прадастаўленне бясплатна адной спробы ЭКА склалі 5,5 млн. руб.
Пастаянна павялічваецца колькасць медыцынскіх цэнтраў, дзе праводзіцца лячэнне бясплоддзя пры дапамозе дапаможных рэпрадуктыўных тэхналогій. У рэспубліцы наладжана работа рознаўзроўневай сістэмы аказання акушэрска-гінекалагічнай і перынатальнай дапамогі. Спецыялізаваная і высокатэхналагічная медыцынская дапамога ў стацыянарных і амбулаторных умовах даступна і забяспечана ў строгай адпаведнасці з дзеючымі нарматыўнымі дакументамі.
Жанчыны з найбольш цяжкімі саматычнымі захворваннямі і рызыкай ускладненняў цяжарнасці і родаў паступаюць для родавырашэння ў РНПЦ “Маці і дзіця” (IV тэхналагічны ўзровень), які працуе ў міждысцыплінарным узаемадзеянні са спецыялізаванымі арганізацыямі аховы здароўя рэспублікі, што забяспечвае якасць медыцынскай дапамогі маці і дзецям. Радзільныя дамы працуюць па сістэме сумеснага знаходжання маці і дзіцяці, шырока падтрымліваюцца прынцыпы груднога гадавання.
Цяпер 100 працэнтаў жанчын нараджаюць у прысутнасці кваліфікаванага медыцынскага персаналу і амаль усе цяжарныя жанчыны (99,7 працэнта) нараджаюць у медыцынскай установе. 85% нованароджаных адразу пасля нараджэння знаходзяцца разам з маці. На працягу доўгага часу ў Рэспубліцы Беларусь праводзіцца работа па прапагандзе і заахвочванні груднога кармлення як аднаго з найбольш эфектыўных мер па ўмацаванню здароўя як дзяцей, так і жанчын. Працягласць груднога гадавання ў 2021 годзе склала: дзяцей да 3-х месячнага ўзросту – 82,0% дзяцей да 6-ці месячнага ўзросту – 62,4%, дзяцей гадавалага ўзросту – 35,0%.
Рэалізуецца Ініцыятыва “Бальніца, добразычлівага стаўлення да дзіцяці” па стварэнню спрыяльных для груднога гадавання ўмоў у арганізацыях аховы здароўя Рэспублікі Беларусь Загадам Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 24.10.2021 № 1169 «Палажэнне аб арганізацыі аховы здароўя, якая адпавядае статусу «Бальніца, добразычлівая дзіцяці», а таксама «Кіраўніцтва па правядзенні ацэнкі адпаведнасці арганізацыі аховы здароўя статусу «Бальніца, добразычлівая дзіцяці».
У апошнія гады адзначаецца стабілізацыя колькасці родаў, якія праходзяць без ускладненняў. Ахоп цяжарных ультрагукавым скрынінгам застаецца стабільна высокім на працягу многіх гадоў, у 1 трыместры УАЗ-скрынінг праходзяць у сярэднім 96% цяжарных.
Практыка прымянення перадабортнага псіхалагічнага кансультавання жанчын, якія звярнуліся для штучнага перапынення цяжарнасці, прадэманстравала, што прадастаўленне кансультацыйнай дапамогі можа паўплываць на рашэнне жанчыны аб аборце і патэнцыйнае захаванне цяжарнасці больш як у 30 працэнтах выпадкаў. За апошнія гады ўзровень абортаў знізіўся на 44,7% з 14,1 на 1000 жанчын рэпрадуктыўнага ўзросту ў 2009 г. да 7,8% у 2021 годзе.
Цяпер адной з трывожных прычын зніжэння нараджальнасці з’яўляецца адкладзенае мацярынства, захоўваецца тэндэнцыя павелічэння сярэдняга ўзросту жанчыны пры нараджэнні дзіцяці да 29,7 года, а пры нараджэнні першынца да 26,8 года.
Падтрымка і прасоўванне пазітыўнага ладу шлюбу, сям’і, свядомага і адказнага бацькоўства, падрыхтоўка да сямейнага жыцця паказалі, што ў Рэспубліцы Беларусь у поўнай меры рэалізуюцца мерапрыемствы, накіраваныя на павышэнне ролі сямейных каштоўнасцей і прэстыжу сям’і ў грамадстве, умацаванне інстытута сям’і.
Шырока выкарыстоўваюцца розныя формы асветы і фарміравання кампетэнцый бацькоў па пытаннях выхавання, культурнага развіцця і захавання здароўя дзяцей, падрыхтоўкі моладзі да сямейнага жыцця. Міністэрства аховы здароўя прапануе са свайго боку поўны спектр паслуг для захавання здароўя маці і дзіцяці, аднак высокі ўзровень медыцыны не здымае з кожнага беларуса абавязак сачыць за станам уласнага здароўя і адказна ставіцца да мацярынства і бацькоўства.
У гэты дзень хочацца сказаць словы падзякі ўсім Маці, якія дораць дзецям любоў, дабро, пяшчоту і ласку. Дзякуй Вам!.. І няхай кожнай з вас часцей гавораць цёплыя словы вашы любімыя дзеці, унукі, праўнукі.
Матэрыялы падрыхтаваны па дадзеных, прадстаўленым ДУ “Рэспубліканскі цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя”
13.10.2022