Версія для слабавідушчых24 сакавіка — Сусветны дзень барацьбы з туберкулёзам
Кожны год 24 сакавіка мы адзначаем Сусветны дзень барацьбы з туберкулёзам, каб прыцягнуць увагу грамадскасці да катастрафічных медыцынскіх, сацыяльных і эканамічных наступстваў гэтай хваробы і актывізаваць намаганні па ліквідацыі глабальнай эпідэміі туберкулёзу. У гэты дзень у 1882 г. доктар Роберт Кох абвясціў аб адкрыцці бактэрыі, якая выклікае сухоты, што зрабіла магчымым далейшы пошук сродкаў дыягностыкі і лячэння гэтага захворвання.
Адзначаючы ў 2023 годзе Сусветны дзень барацьбы з сухотамі, мы канстатуем, што сухоты застаецца адной з вядучых прычын смяротнасці ад інфекцыйных хвароб у свеце. Пройдзе пад лозунгам ” так! Мы можам ліквідаваць сухоты!».
Адно з небяспечных інфекцыйных захворванняў, вядомае са старажытнасці-сухоты. Нягледзячы на вялікія поспехі медыцыны ў дыягностыцы і лячэнні туберкулёзу, ён займае першае месца па смяротнасці сярод інфекцыйных захворванняў у свеце. СААЗ прагназуе, што ў выніку пандэміі COVID-19 істотна вырасце захворванне і смяротнасць ад туберкулёзу. Смяротнасць можа павялічыцца на 13%, што можа даць дадатковыя 1,4 млн ахвяр у 2022-2025 г. г.
У 1993 г. СААЗ аб’яўляе надзвычайную сітуацыю па сухотах і з 1995 г. пачынае працаваць новая міжнародная стратэгія барацьбы з сухотамі, якая атрымала назву DOTS (Лячэнне хворых кароткімі курсамі на кантраляванай аснове), а з 2006 г. – міжнародная стратэгія «спыніць сухоты» («Stop-TB»).
У траўні 2014г. Сусветная асамблея аховы здароўя, штогод скліканая СААЗ у Палацы Нацый у Жэневе, прыняла рэзалюцыю, у якой цалкам ухваліла новую глабальную стратэгію па сухотах на перыяд з 2015 года па 2035 год «ліквідаваць эпідэмію ТБ» (EndTBStrategy). Гэтая стратэгія накіравана на ліквідацыю глабальнай эпідэміі туберкулёзу, мэтамі з’яўляюцца зніжэнне смяротнасці на 95% і памяншэнне колькасці новых выпадкаў захворвання – на 90%, а таксама забеспячэнне таго, каб ні адна сям’я не несла катастрафічных выдаткаў з сувязі з сухотамі.
Сусветны дзень барацьбы з туберкулёзам прадастаўляе платформу для пацыентаў, членаў іх сем’яў, неабыякавых да гэтай праблемы грамадзян, арганізацый грамадзянскай супольнасці, медыцынскіх работнікаў, уцягнутых у аказанне медыцынскай дапамогі пацыентам з туберкулёзам, асоб, якія фарміруюць палітыку ў галіне аховы здароўя, партнёраў у галіне развіцця і іншых зацікаўленых бакоў і абмеркаваць найбольш актуальныя пытанні ў арганізацыі дыягностыкі і лячэння туберкулёзу.
Фтызіятрычная служба пры падтрымцы СААЗ звяртае асаблівую ўвагу да аб’яднання намаганняў па барацьбе са стыгматызацыяй, дыскрымінацыяй і сацыяльным адчужэннем і пераадоленні перашкод у доступе да якаснай фтызіятрычнай медыцынскай дапамогі.
Гэта з’яўляецца абавязковай умовай для выканання задачы па ліквідацыі туберкулёзу да 2030 г.у рамках мэтаў ААН у галіне ўстойлівага развіцця і стратэгіі СААЗ па ліквідацыі туберкулёзу.
Найбольш высокае захворванне на туберкулёз адзначаецца ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях, якая перавышае сярэднерэспубліканскі паказчык.
Тым не менш эпідэмічная сітуацыя з сухотамі ў Рэспубліцы Беларусь застаецца напружанай. Перш за ўсё, гэта звязана з асаблівасцямі сучаснага патамарфоза туберкулёзу, які характарызуецца вострым прагрэсавальным цягам працэсу, перавагай лекава-ўстойлівых формаў. З’явіліся Новыя групы рызыкі па захворванні на туберкулёз, у прыватнасці мігранты з краін з высокім узроўнем распаўсюджанасці туберкулёзу, ВІЧ-інфікаваныя, а таксама асобы, якія прыбылі з пенітэнцыярных устаноў. Сацыяльна-няшчасныя кантынгенты насельніцтва, так званыя асобы сацыяльнай рызыкі, з цяжкасцю прыцягваюцца да абследавання і лячэння, сярод іх часта дыягнастуюцца хранічныя формы туберкулёзу з бактэрыявыдзяленнем, што ўяўляе небяспеку заражэння для навакольных.
Адзіным спосабам выявіць хваробу на ранніх этапах развіцця з’яўляюцца флюараграфічнае і бактэрыялагічнае даследаванні. Для прафілактычных аглядаў насельніцтва арганізацыі аховы здароўя аснашчаны рэнтгенаўскімі апаратамі новага тыпу (“Пульмаэкспрэс”) з нізкай прамянёвай нагрузкай. Бактэрыялагічныя лабараторыі ўкамплектаваны сучасным абсталяваннем і расходнымі матэрыяламі, уключаючы аўтаматызаваныя сістэмы для паскоранай дыягностыкі ўзбуджальніка туберкулёзу, якія дазваляюць, у параўнанні са звычайным даследаваннем, скараціць час атрымання вынікаў. Выкарыстоўваюцца экспрэс-метады малекулярна-генетычнай дыягностыкі множнай лекавай устойлівасці мікабактэрый туберкулёзу. Праблема дыягностыкі захворвання важная, так як своечасовы дыягназ туберкулёзу неабходны для своечасовага лячэння пацыента, паколькі сухоты, як правіла, вылечны.
Лячэнне хворых на сухоты-сур’ёзная і складаная задача, якая патрабуе канцэнтрацыі намаганняў медыцынскіх работнікаў, самога пацыента і членаў яго сям’і. Калі тэрміны лячэння пацыентаў у ранняй стадыі хваробы складаюць 6-8 месяцаў, то пры хранічных формах з множнай лекавай устойлівасцю ўзбуджальніка дасягаюць 1,5-2-х і больш гадоў. У цяперашні час ўкаранёны згодна рэкамендацыі СААЗ кароткія курсы лячэння лекава-ўстойлівага туберкулёзу, заснаваных выключна на пероральных прэпаратах.
З 2007г. праграмай ААН вылучаюцца гранты Глабальнага фонду для барацьбы са СНІДам, сухотамі і малярыяй «Падтрымка Дзяржаўнай праграмы «сухоты» ў Рэспубліцы Беларусь». За кошт сродкаў міжнароднай тэхнічнай дапамогі «Укараненне стратэгіі СТОП-ТБ у вобласці, у прыватнасці накіраванай на меры па барацьбе з туберкулёзам з множнай лекавай устойлівасцю (МЛУ-ТБ)» праводзяцца навучальныя семінары для медыцынскіх работнікаў розных звёнаў аховы здароўя, процітуберкулёзныя ўстановы абсталёўваюцца сучасным дарагім медыцынскім абсталяваннем для лабараторнай дыягностыкі туберкулёзу і забеспячэння інфекцыйнага кантролю, пастаўляюцца процітуберкулёзныя лекавыя сродкі, якія маюць міжнародны сертыфікат якасці. Для фарміравання прыхільнасці да лячэння маюць патрэбу пацыентам аказваецца сацыяльная падтрымка ў выглядзе харчовых набораў і праязных білетаў на грамадскі транспарт. Беларускім таварыствам Чырвонага Крыжа штогод 24 сакавіка праводзяцца дабрачынныя акцыі для асоб без пэўнага месца жыхарства.